Zon’shofje

Het Zon’s hofje is in 1755 gesticht naar aanleiding van het samengaan van twee doopsgezinde gemeenten: de Zon en de Arke Noach. Het Zonshofje is gesticht in 1755, maar werd pas gebouwd in 1765; de vergunning werd namelijk pas in 1764 verleend. Het hofje verschafte woonruimte aan oude vrouwen. Voor die tijd was het hofje uiterst modern. De vensters zijn inderdaad voor die tijd uitzonderlijk groot. Het kan in zekere zin gezien worden als een vroege vorm van een galerijflat: het bestaat uit drie bouwlagen met zes éénkamerwoninkjes ontsloten door een gemeenschappelijke gang en één hoofdingang op de begane grond. De deur onder de klok leidt naar het gemeenschappelijke trappenhuis. Op de begane grond zijn zes woninkjes (ieder met eigen deur) die wel een eigen ingang hebben – in totaal dus 18 woninkjes. De zolder en vliering waren in tweeën verdeeld, geschikt aan de ene zijde om kleren te drogen en aan de andere verdeeld in 18 zoldertjes om turf op te slaan. De hoofdvleugel van het hofje staat precies op de plaats van een voormalige schuilkerk.

In de loop van de tijd is het hofje verscheidene malen uitgebreid. In 1830 werd het achterhuis van Prinsenstraat 20 gekocht en gesloopt. Het hofje kreeg daardoor meer licht. Het is de plaats waar nu de siertuin ligt. In 1893 werd een nieuwe vleugel gebouwd (aan de oostzijde van de tuin, inclusief het woonhuis aan de gracht, Prinsengracht 173), met een smalle gang naar het hofje. Ter plaatse was al vanaf 1723 sprake van een doorgang – de Zonnegang.

Nadat in de loop van de twintigste eeuw de rol van hoeder over nooddruftigen steeds meer werd overgenomen door de Nederlandse staat, deed in de jaren ’70 van de vorige eeuw het hofje dienst als verenigingsgebouw van studentes. Daarna is het steeds gebruikt voor studentenhuisvesting; de 30 huidige kamers worden verhuurd aan studerenden in de leeftijdscategorie tussen 18 en ongeveer 25 jaar oud. Deze studenten mogen maximaal vijf jaar in het hofje wonen.

Rijpenhofje

Het Rijpenhofje heeft zijn ontstaan te danken aan de Amsterdamse doopsgezinde koopman Gerard van de Rijp, die in 1735 overleed. In zijn testament , waarbij hij zijn neven Jan en Jacop de Rijp Centen maakte tot zijn universeel erfgenamen, had hij bepaald dat een som van 20.000 gulden moest worden besteed aan de koop van enige huisjes om daar een hofje van te maken en nog eens 20.000 gulden voor het onderhoud en voor de ‘preuves’, de (meestal jaarlijkse) uitkeringen aan de bewoonsters van Doopsgezinde of protestantse huizen. Een jaar na zijn dood hebben de erfgenamen twee huizen gekocht aan de Rozengracht en deze verbouwd ‘tot een volkomen pieus gesticht ofte hofje’.

In 1747 is het hofje overgedragen aan Doopsgezinde Amsterdam die regenten benoemde. Er waren toen negen bewoonsters. In 1764 werd het hofje uitgebreid zodat het negentien bewoonsters kon herbergen.  In 1830 werd het Hofje nog eens uitgebreid met reeds bestaande huizen aan de Rozengracht. In het midden van de 19e eeuw was de regentenkamer een ware pronkkamer, met tenminste acht schilderijen uit de 16e, 17e en 18e eeuw, waaronder een van Govert Flinck, nu te bewonderen in het Rembrandthuis, als bruikleen. Daar het oude hofje in verval raakte, werd het omstreeks 1910 gesloopt, waarbij de toenmalige bewoonsters tijdelijk huisvesting vonden in het sinds 1909 verlaten Konijnenhofje. Op 10 juni 1913 werd het nieuwe Rijpenhofje officieel in gebruik genomen. Er waren toen 21 bewoonsters. Pas in 1968 deden de eerste mannelijke bewoners hun intrede op het hofje. In 1965 werd Huizen De Lely (gelegen aan de Bloemstraat, achter het Rijpenhofje) betrokken bij het hof door het maken van een deur tussen beide panden. In de vroegere regentenkamer (nu koffiekamer) is op de plaats van een van de raampjes een smal deurtje gemaakt, dat zo de verbinding maakt naar het binnenplaatsje van Huizen De Lely. Tegenwoordig is De Lely organisatorisch één geheel met het Rijpenhofje. In het Rijpenhofje en Huizen De Lely wonen momenteel achttien personen en drie student-beheerders.